Kasım ayı geldi mali yıl sonu yaklaşıyor. Bir çok şirket toparlanma telaşı içerisine girdi. Kamu tarafında da yeni yılın yaklaşmasıyla birlikte matbu vergilerde ve harçlar da yeni değerlemeler yapılacak. Her yıl yeni den düzenlenen ücretlerin artmış halleriyle önümüze gelişi çok yakın.

Yeni yılın gelişine dış ticaret erbabı açısında konuya baktığınızda Mesai Ücretleri artar, Damga Vergisi artar, Ordino Ücretleri artar, Serbest Muhasebeci Ücretleri, YMM Ücretleri, Gümrük Müşavirliği Ücretleri daha sayamadığım birçok ücret. Artarda artar…

Artan bu ücretler gerek kamu açısından gerek özel sektör açısından mutlaka karşılığı vardır. Gerekliliği vardır, maliyetler hesaplandığında. Fakat son dönemlerde biraz daha yüksek sesle telaffuz edilmeye başlanan bir konu dikkatleri çekiyor. ‘Ordino Ücretleri, Acente İşlem Ücretleri’. Dış ticaret erbabından daha çok deniz yolu ve hava yolu ile yapılan taşımalarda tahsil ediliyor bu ücretler. Peki karşılığı ne derseniz, bilinmiyor!! Yasal mevzuatı var mı? Hayır. Gümrük Kanunu’nun da ya da Uluslararası Taşıma Sözleşmelerinde yer alıyor mu bu ücretler? Hayır.

Geçtiğimiz günlerde hava yolu ile gelen malların teslimine ilişkin getirilen düzenleme ile bir çok hava yolu firması ordino ücreti almaktan vazgeçti. Ancak piyasada kara, hava ve deniz yolu taşımalarının tamamında bazı firmalar tarafından bu ücretlerin alınmaya devam edildiği bir gerçek. Üstelik bu ücretleri ödemeyi kabul etmiyorsanız ne yazık ki mallarınızı teslim alamıyorsunuz.

Dış ticaret erbabının üzerindeki yüklerin azaltılması bakımından uluslararası taşımacılık işlerine aracılık yapan acentelerin insafına kalmış bu bedellerin bir an önce kontrol altına alınması gerekiyor.

Yukarıda saydığım ücretlerden birisi de Gümrük Müşavirlik Şirketleri’ne ödenen ücretler. Aslında bir karşılaştırma yapmak istiyorum. ‘Ordino Ücretleri, Acente İşlemleri Ücretleri’ ile Gümrük Müşavirliği Şirketleri’ne ödenen ücretler arasında bir karşılaştırmadan söz ediyorum.

Yukarıda da belirtmeye çalıştığım üzere Ordino ve Acente İşlemleri Ücretleri hakkında herhangi bir yasal dayanak yok. Bu paraları ödedikten sonra size teslim edilen, zaten yasal olarak size teslim edilmek zorunda olan hava ve deniz yolu konşimentoları. Bu konşimentoların üzerine yarım boy sticker veya bir kaşe vurularak teslim ediliyor. Ödenen rakamlar minimum 100 – 150 TL’den başlıyor üst sınırı maalesef yok. Bu ücreti tahsil eden işletmenin bu iş için bir personele ihtiyacı yok. Bir yatırım yapmak gibi bir zarureti yok. Dış ticarete katkı sağlayan bir (kontrol anlamında) özelliği yok. Fakat dış ticaret erbabı normal bir durummuş gibi itiraz etmeden bu ücretleri öder ve maliyetine ekler.

Gelelim Gümrük Müşavirlik Şirketlerine ödenen müşavirlik Ücretlerine. Şikayetlere çok konu olmuştur ve hala da olmaya devam etmektedir. Sürekli indirim istenir, üstelik resmi gazetede bakanlık tarafından yayınlanmış yasal bir dayanağı olmasına karşın yine de havaya ödenen ücretler arasında kabul edilmiştir çoğu kez.
Peki Gümrük Müşavirleri aldıkları ücretlerin karşılığında ne yapar? İstihdam oluşturur, yatırım yapar, kanuni risk, ceza ve sorumluluklar aşısından dış ticaret erbabına kalkan olur, kamunun vergilerini doğru ve hakkaniyetli tahsil etmesini sağlar, Türkiye’deki Gümrük İşlemlerinin % 96’sının gümrük müşavirleri marifetiyle yapıldığı dikkate alındığında Dış Ticaretin yükünü çeker.
Gümrük Müşavirlik Ücretleri her yıl sonuna doğru Gümrük Müşavirlerinin koordinasyonun da kurulan bir tespit komisyonu ile tespit edilir ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığına sunulur. Bakanlık onayı alındıktan sonra Asgari Ücret Tarife Cetveli olarak yayınlanır.
Bakanlık çağrısı ile toplanan komisyona dış ticaretle ilgili tüm çatı örgütleri davet edilir her yıl. Fakat TOBB ve TİM dışında (MÜSİAD, TÜSİAD, YASED) pek katılmazlar bu tip toplantılara.
Günlerce çalışılır rakamlar ince ince detaylandırılır ve yapılan toplantılardan çıkan öneriler taslak halinde bakanlığa sunulur. Bakanlık onayından sonra ne görürüz!! Günlerce çalışılıp yapılan ince hesaplardan sonra hazırlanarak sunulan ücretler indirime gidilerek yayınlanmış! Neden? ?? Neden, piyasa koşulları….. nedir piyasa koşulları? Dış ticaret erbabının artan maliyetleri. Bu maliyetleri ordino ücretleri, acente işlem ücretleri vs. vs. ücretleri etkilemiyor mu? Etkiliyor elbette. Ancak adı çıkmış bir kere canı çıkasıca müşavirin…
2016’dan 2017’ye geçişte Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret tarife cetvelinde yer alan ithalat ve ihracat işlemlerinden alınan ücretlere baktığımızda. İthalat ve ihracat işlemlerine 5 TL zam yapıldığını, İhracat işlemlerinin kara yolu taşımalarında ise hiç zam yapılmadığını görüyoruz.
Şu an ki rakamlarla;
Kara ve Hava Yolu İhracat İşlemlerinde 115,00 TL
Deniz Yolu İhracat İşlemlerinde 155,00 TL
Kara Yolu İthalat İşlemlerinde 195,00 TL
Hava Yolu İthalat İşlemlerinde 170,00 TL
Deniz Yolu İthalat İşlemlerinde 270,00 TL

Olmak üzere Asgari Ücret Tarifesi uygulanmaktadır.
Gümrük Müşavirliği mesleği bilgi, birikim gerektiren, sürekli araştırma, mevzuat takibi ve yenilenme gerektiren bir iştir. Bunun yanı sıra ülkemiz piyasa koşulları gereği oluşan rekabet sonucu Gümrük Müşavirleri, müthiş bir koordinasyon kabiliyeti kazanmışlardır. Gümrük Müşavirleri, bir eşyayı yurtdışından çıkmadan takibe alır ve eşya dış ticaret erbabının deposuna inene kadar, banka işlerinden tutun, evrak toplama, izinlerin alınması, beyandan önce raporların alınması, gerekli resmi kurum kuruluşlarla yazışmaların yapılmasına kadar her türlü iş takip ederek sonlandırırlar. Oysa ki bu sayılan işlerin iç biri müşavirlik işi içinde sayılamaz. Gümrük Müşavirinin asli işi eşyayı kusursuz ve noksansız gümrüğe beyan etmektir.
Gümrük Müşavirlerinin üzerine yıkılan bu koordinasyon gerektiren işler, esasında müşavirlik firmalarının maliyetlerini artıran ana unsurlar olmakla birlikte; asgari ücret görüşmelerinde dikkate alınmayan veya alınması birilerinin işine gelmediği için müşavirlik hizmetlerinin bedeli afaki gibi görünmektedir maalesef.
Son zamanlarda özellikle sivil toplum kuruluşlarımızın itici gücüyle “Ordino Ücretlerinin” tekrar gündeme geldiği vakıadır. “Vurun Abalıya” sadedinde bu makalenin değerlendirilmesinden hicap duyacağımızı da sözün burasında ifade etmek yerin olacaktır. Bununla birlikte yeni yıl için açıklanacak fiyat artırımlarının mukayeseli ve hakkaniyetli yapılmasının, hizmet üretilmeyen işlemler için kağıt üzerinde her ne ad altında olursa olsun para tahsilatının önlenmesinin ziyadesiyle önemli olduğu değerlendirilmektedir. Makalemizi, ordino bedellerinin kaldırılmasıyla ilgili çalışmalarını sürdüren Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme Eğitim Vakfı (PAGEV)’e ithafen kaleme aldığım şiirle nihayete erdirmek isteriz:
PAGEV’E

Bir ordino kaldı el atılmadık
Çalışmalar isabet oldu Pagev’im
Sivil toplum, toptan kaldı çaresiz
Acenteler çok kaz yoldu Pagev’im

Ne yasada yer var; ne de vicdanda
Götüren götürdü arka planda
Başka adlar ile üste branda
Çekmekle kasalar doldu Pagev’im

Serbest Piyasa var; denildi durdu
İçimi kemirdi; içimin kurdu
Bir baştan bir başa; bu cennet yurdu
Ordinocular da; soydu  Pagev’im

Hak varsa elbet her kes alacak
Hizmetsiz faturalar son bulacak 
Maziden atiye miras kalacak
Yeni bir plan; sundu Pagev’im

Velhasıl zahmetsiz rahmet olur mu?
Haybiyeden fatura hizmet olur mu?
Ordinosuz işlem kısmet olur mu?
Bekliyoruz neşter; vurdu Pagev’im…