TBMM Genel Kurulunun 28 Mart 2013 tarihli oturumunda kabul edilen 6455 sayılı “Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 11 Nisan 2013 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlandı. Söz konusu kanun değişikliği 4458 sayılı Gümrük Kanununda özetle aşağıdaki yenilikleri beraberinde getirmiştir:
Kaçakçılıkla mücadele kanununda yer alan “Gümrüklenmiş Değer” değimi gümrük kanununa aktarılmıştır.
“Gümrüklenmiş değer” deyimi, Uluslar arası Kıymet Sözleşmesine göre belirlenecek; ithal eşyası için eşyanın CIF kıymeti ile gümrük vergileri toplamını, ihraç eşyası için FOB kıymeti ile gümrük vergileri toplamını ifade eder.
Gümrük Müşaviri olma şartlarından biri olan staj süresi 2 yıla; Gümrük Müşavir Yardımcısı için aranan staj süresi ise 1 yıla indirilmiştir.
Vergi aslı zaman aşımına uğramışsa; idari para cezaları da zaman aşımına uğrayacaktır.
Mezkur Kanunun 234.maddesinde yer alan “Gümrük vergileri”, “İthalat vergileri” olarak değiştirilmiştir.
Transit Rejimi beyanında belirgin bir şekilde farklılık olması ve bunun tespit edilmesi halinde Gümrüklenmiş değerinin 2-katı para cezası uygulanacaktır.
Teminat alınmış olsa bile Antrepo veya geçici depolama yerlerinde bulunan eşyanın idarenin izni alınmadan kısmen veya tamamen çıkarılması veya değiştirilmesi halinde gümrük vergilerinin yanı sıra Gümrüklenmiş değerinin 2-katı para cezası uygulanacaktır.
Antrepo Rejimi beyanında belirgin bir şekilde farklılık olması ve bunun tespit edilmesi halinde Gümrüklenmiş değerinin 2-katı cezai müeyyide uygulanmakla birlikte eşya tasfiye edilecektir.
DIR Kapsamında ithali yapılan ancak süresi içerisinde ihraç edilmeyen eşya, ithal edildiği şekliyle veya üretilmiş haliyle rejim kapsamında izin verilen yerlerde (belge sahibi firma veya yan sanayici firmanın stoklarında) bulunması kaydıyla gümrüklenmiş değerin değil, gümrük vergilerinin iki katı oranında para cezası uygulanacaktır.
Yolcu ve yük taşımacılığı faaliyetlerinde bulunan hava yolu şirketlerinin bu faaliyetlerinde kullanmak üzere ithal edilen hava taşıtları, motorları ve bunların aksam ve parçalarının gümrük vergisinden muaf olması sağlandığı, ayrıca; KDV ve ÖTV Kanunlarında Gümrük Kanununun 167 inci maddesine yapılan atıflar dolayısıyla söz konusu malların KDV ve ÖTV’den de istisna olacaktır.
Gümrük Kanunu’na aktarılan kabahat fiilleri konusu eşyadan; tasfiyeye tabi tutulacak olanlar, tasfiye edilmesi gereken eşyanın bulunamaması halinde yapılacak işlemler, kesinleşmiş mahkeme kararı bulunan eşya ve araçların teslim alınmaması durumunda yapılacak işlemler belirlenmiş, tasfiyelik hale gelen taşıtın ekonomik değerlerini yitirmeden bir an önce ekonomiye kazandırılması sağlanmış ve taşıtı alan kişinin taşıt üzerindeki tasarruf hakkını kısıtlayan unsurlar giderilmiştir.
Beyanname bazında ayrı ayrı vergi tahakkuk ettirilmesi ve ceza kararı tanzimi yerine, konusu ve yükümlüsü aynı olmak şartıyla vergi alacağını kapsayacak şekilde tek tahakkuk işlemi ile tek idari ceza kararı düzenlenmesi imkanı getirilmiştir.
İthali yasak eşya (eşyanın gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra, gümrüklenmiş değerinin dört katı idari para cezası) ile ithali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi eşyanın (eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra, gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası) farklı bir eşya gibi beyan edilmesi ve bu farklılığın tespiti halinde para cezalarının yanında; söz konusu eşyaların tasfiyeye tabi tutulacağına ilişkin hüküm de eklenmiştir.
Meslektaşlarımızı çok yakından ilgilendiren ve konulara indirgenmiş değişikler ise şunlardır:

ANTREPO
Teminat alınmış olsa bile, gümrük işlemlerine başlanmadan veya bu işlemler bitirilip gümrük idaresinin izni alınmadan gümrük antrepoları veya gümrük idaresince eşya konulmasına izin verilen yerlerden kısmen veya tamamen eşya çıkarılması veya buralardaki eşyanın değiştirilmesi ya da yapılan sayımlarda kayıtlara göre eşyanın bir kısmının noksan olduğunun anlaşılması hallerinde, bu eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir.
Gümrük antrepolarındaki eşyanın, antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, bu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir, eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya tasfiyeye tabi tutulur.

İTHALAT
Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda;
 
a) Eşyanın genel düzenleyici idari işlemlerle ithalinin yasaklanmış olduğunun tespiti halinde, eşyanın gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra, gümrüklenmiş değerinin dört katı;
 
c) Eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir ve her iki durumda da eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya tasfiyeye tabi tutulur.

TRANSİT
Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir.

İHRACAT

İhracat rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya kontrol sonucunda;

a) Eşyanın genel düzenleyici idari işlemlerle ihracının yasaklanmış olduğunun tespiti halinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı;

b) Eşyanın ihracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar idari para cezası verilir.
 
Gümrük vergileri ödenmek suretiyle ihraç edilebilen eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın veya gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkaranlara eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra bu vergilerin iki katı idari para cezası verilir.

ÖZET BEYAN
Türkiye Gümrük Bölgesine giriş yapan taşıt içerisinde özet beyan verilmeksizin eşya getirildiğinin gümrük idaresince belirlendiği veya eşyanın boşaltılmasına izin verilmesinden sonra gümrük idaresine bildirildiği ve bu eşyanın verilmiş olan özet beyanlardan biri ile ilişkili olmadığının anlaşıldığı hallerde, söz konusu eşya için özet beyan vermekle yükümlü olan kişinin tespit edilmesi halinde bu kişi, tespit edilememesi halinde ise eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren kişi tarafından, eşyanın yanlışlıkla mahrecinden fazla olarak yüklenmiş olduğu gümrük idaresince belirlenecek süre içinde kanıtlanamadığı takdirde, söz konusu eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine kar ar verilir ve tasfiyeye tabi tutulur. Ayrıca eşyanın CIF kıymeti kadar para cezası verilir.
 
Bu maddenin Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen para cezaları özet beyanı veren kişiden, altıncı fıkrada belirtilen par a cezası ise özet beyanı vermekle yükümlü olduğu tespit edilen kişiden, bu kişinin tespit edilememesi halinde eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren kişiden alınır.

DAHİLDE İŞLEME/GEÇİCİ İTHALAT/GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME
241 inci maddenin üçüncü fıkrasının (h), (l) ve (m) bentleri, dördüncü fıkrasının (g) ve (h) bentleri ile beşinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, dâhilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, işleme faaliyetindeki hali veya işlem görmüş ürün hali de dahil olmak üzere rejim çerçevesinde izin verilen yerlerde tespiti halinde, ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir. Bu cezanın ödeme süresi içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde eşyanın gümrük vergileri tutarında para cezası tahsil edilir.

 

Haki DEMİRTAŞ
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri