“Ferah hüzün ile; kolaylık güçlük iledir”

 

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 5’inci maddesine 5911 sayılı Kanun’la  “Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü” ibaresi derç edilerek; konuya ilişkin usul ve esasların Yönetmelik’le düzenleneceği belirtilmişti. Bu bağlamda 10/01/2013 tarihli Resmi Gazetede Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği yayımlanmış; böylece, “Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü” mevzuatımızda işlevsel hale getirilmiştir.

Yetkilendirilmiş yükümlü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı,  “En Kolay, En Güvenli Ticaret” misyonu doğrultusunda; “Kolay Ticaret, Büyük Türkiye” projesi ile gümrük işlemlerinde hali hazırda uygulanmakta olan bir dizi prosedürü ortadan kaldırarak işlemlerin daha hızlı ve daha kolay yapılmasının önünü açmıştır.  Söz konusu Yönetmelik, gümrüklere yolu düşen, her paydaşın işini kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Zaman, maliyet ve iş gücü tasarrufu bu kolaylığın en belirgin unsurları arasında yer almaktadır. Ülkemizin 2023 hedefleri doğrultusunda uygulamaya evrilen söz konusu sistem, ihracatçı, taşıyıcı ve ithalatçılarımızı uluslararası ticarette imtiyazlı hale getireceği muhakkaktır. 

İnsansız Gümrükler, Eşyasız Gümrükler ve Kağıtsız Gümrükler misyonuyla örtüşen bir uygulama olan söz konusu kolaylıklar silsilesinin, tedbirsiz, bilgisiz, tecrübesiz veya art niyetli kişilerin uhdesinde uygulanması halinde içerisinden çıkılamayacak güçlüklere dûçâr olabileceği göz ardı edilmemelidir. İşleyişin Güvene dayalı olması münasebetiyle beyanın doğruluğu kritik bir öneme haiz olacaktır. Bu nokta-i nazariyeden bakıldığında bu kritik görevi layığı ile ifa edebilecek kişi şüphesiz Gümrük Müşaviridir.

Gümrük Müşavirleri, imzaladıkları beyanname ile ilgili cezai hükümlerin uygulanması açısından beyannamede belirtilen bilgiler ile beyannameye ekli belgelerin doğruluğundan ve gümrük rejiminin gerektirdiği bütün yükümlülüklere uyulmasından sorumlu olmaları bakımından da sistemin olmazsa olmaz aktörlerinden biri olacağı izahtan varestedir. Dış Ticaret Sektöründe faaliyet gösteren firmaların % 95’ inin gümrük işlemlerini Gümrük Müşavirleri vasıtasıyla takip edip sonuçlandırdıkları da göz önünde bulundurulduğunda Bakanlığın uygulamaya koyduğu kolaylıkların sekteye uğramaması, doğru ve etkin bir sistem dahilinde işlevsel hale getirilmesi bakımından da Gümrük Müşavirlerinin alacağı rolün etkisi büyük olacaktır.    

Gümrük Müşavirleri, bir yandan dış ticaret önlemlerinin doğru uygulanması için sektör ile kamu arasında supap görevi yapmakta, diğer yandan dış ticaret işlemlerinden alınan vergilerin doğru olarak tahsil edilmesini sağlayacak beyanda bulunmak suretiyle kamusal bir görev ifa etmektedir.  Kontrollerin gümrüklerden firma merkezlerine kayacağı yeni sistem düşünüldüğünde doğru beyanın önemi daha da belirgin hale gelecektir.

Hali hazırda uygulanmakta olan, Onaylanmış Kişi Statüsü ile Sonradan Kontrol Ve Riskli İşlemlerin Kontrolüne ilişkin mevzuat, meslektaşlarımızın mesleği icra ve ifa etmeleri bakımından “Gümrük Komisyonculuğu” ile “Gümrük Müşavirliği”    arasındaki farkı su yüzene çıkarmıştır. Gümrük Komisyonculuğunda önemli olan eşyanın gümrükten çekilmesiyken, Gümrük Müşavirliğinde önceden yapılan doğru beyan ile eşyanın tesliminden sonraki safhalarına da önem atfedilmektedir. Mevzuatın genişliği, Çok sayıda kamu kurum ve kuruluşuyla girift çalışılması, Maliyet unsuru ve yapılan işin özel uzmanlık gerektirmesi nedeniyle dış ticaret erbabının hemen hepsi Gümrük Müşaviri ile çalışma gereği duymaktadır.  Gümrük Duvarlarının kaldırıldığı, denetimlerin gümrüklerden firma merkezlerine kaymaya başladığı günümüzde; dış ticaret erbabının sigortası, kamu erkinin zafiyete uğratılmaması bakımından Gümrük İdaresinin kefili mesabesinde Gümrük Müşavirlerinin öneminin daha da artacağı öngörülmektedir. 

 Sonuç olarak, Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği ile, gereksiz bir çok prosedürlerin kaldırılarak, Gümrük işlemlerinin daha hızlı ve daha kolay yapılacağı, buna mukabil sorumlulukların her zamankinden daha ağır olacağı kuşkusuzdur. 4458 sayılı Gümrük Kanunun 4.maddesi aynen “Gümrük idareleriyle muhatap olan kişiler bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerine uymak; gümrük idarelerinin gerek bu Kanunda gerek diğer kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı gözetim ve kontrollere tabi olmak; bu idarelerin kendi adına veya başka idareler nam veya hesabına tahsil edeceği her tür vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunları teminata bağlamak; kanun, tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerinin uymayı zorunlu kıldığı her tür işlemleri yerine getirmekle sorumludurlar” hükmüne şamildir. Hal böyleyken Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırıldığı savından hareketle, işi ehline vermekten içtinap eden dış ticaret erbabının karşı karşıya kalabileceği mağduriyetlerin veya cezai yaptırımların göz ardı edilmemesi gerekir.

  “Tarih tedbirsizler için merhametsizdir.” der eskiler.  Bu manada “tedbir veya sigorta = Gümrük Müşaviri” denklemini kurmak akla uzak olmasa gerekir…    

Haki DEMİRTAŞ

Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri

 

KAYNAKÇA:

4458 Gümrük Kanunu Ve Gümrük Yönetmeliği

Sonradan Kontrol Ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği  (27.10.2008 tarih ve 27037 sayılı R.G.)

Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı:47. Sonradan Kontrol – Firma Denetimi 

www.gtb.gov.tr 

www.igmd.org 

www.mergumder.org.tr