I. GİRİŞ

Geçtiğimiz hafta Resmi Gazetenin 07.Ekim.2016 tarihli 29850 sayısında Gümrük Yönetmeliğinde değişiklikle birlikte,  aynı gazetede  6 Seri Nolu YGM tebliği yayımlandı. Düzenlemelerin bir çoğunda olduğu gibi; bu düzenlemelerin de olumlu ve olumsuz sonuçları olacaktır hiç şüphesiz. Düzenlemenin bazı hususları da olumlu&olumsuz denkleminde kişiden kişiye; bölgeden bölgeye değişiklik arz etmektedir. Bakıldığı zaviyeye göre olumlu veya olumsuz addedilen konulardan biri de “ YGM”lerin Çalışma Yeri” hususudur. Bu husus, bahis konusu tebliğin 22.maddesinin (k) bendinde “Bağlı bulunulan Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü dışındaki gümrük idarelerinin denetimi altındaki antrepolarla tespit sözleşmesi yapmamak.” hükmüyle düzenlemede yerini almıştır. Bu durum, İstanbul Merkezli YGM’ler dışında hemen hemen bütün YGM’lerce tebliğin olumlu yöndeki düzenlemeleri kategorisinde değerlendirilmiştir ve hala da aynı minvalde değerlendirmeye devam edilmektedir. Ancak Ülkemizdeki YGM’lerin ve antrepoların vatan sathına homojen bir şekilde dağılmadıkları düşünüldüğünde aşağıda sayacağımız hukuki ve özel gerekçeler bir tarafa bırakılsa bile sadece bu yönüyle dahi haksız rekabetin ve hiç istemediğimiz “hülleli” işlerin yapılmasına zemin teşkil edecektir. Sektördeki tekelin ve piyasa hakimiyetin kırılması adına getirildiği ön görülen bölge düzenlemesinin bu amaca hizmet etmeyeceği gibi hem hukuki hem de insani sair mağduriyetlerin oluşmasına ve çalışma barışının bozulmasına sebebiyet vereceği düşünülmektedir.   

II. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ AÇISINDAN ÇALIŞMA YERİ

Çalışmanın bir hak olduğu noktasından hareket edilerek, Devletin çalışma imkânlarının, başka deyişle iş alanlarının dengeli gelişmesi için gerekli tedbirleri alması temel ödevleri cümlesindendir …” denilmesi bu olguyu hiçbir kuşkuya yer vermeyecek biçimde açıklamaktadır.

 

 

III. GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİNİN ÇALIŞMA YERİ

Gümrük Müşavirleri ile ilgili Gümrük Kanunun 229.maddesinde ve Gümrük Yönetmeliğinin 564.maddesinde Çalışma Yeri hüküm altına alınmış olup, oradaki çalışma yerinden kastın, tebligat adreslerini rapt u zapt altına almak olduğu izahtan varestedir. Kaldı ki, çalışma yeri dışındaki bölge müdürlükleri ve bağlantılarında iş yapmak isteyen Gümrük Müşavirlerinin ilgili idareyi bilgilendirmeleri kafidir. Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri bu anlamda Antreponun bağlı bulunduğu gümrük idarelerine sözleşmeler başta olmak üzere gerekli firma dosyalarını ibraz etmektedirler. Gümrük Müşavirlerinde de ikametgah dışındaki yerlerde yapılan geçici iş takibindeki süre limiti ve beyanname sayısı gibi kriterlere dayalı işlem tesisine gidilmeyeceği 2011/14 sayılı genelgede açıkça belirtilmiştir. Tebliğde getirilen böyle bir düzenlemenin başta anayasamızın Çalışma Ve Sözleşme Hüviyeti konulu 48. Ve 49. Maddelerine; özelde ise 4458 sayılı Gümrük Kanunun 229.maddesine aykırı olduğu düşünülmektedir. Ayrıca mevcut düzenleme anayasamızın 49.maddesinde hüküm altına alınan “çalışma barışını” bozacağı gibi  Anayasa ile güvence altına alınan çalışma özgürlüğü ilkesiyle de çeliştiği göz ardı edilmemelidir.  

 

Günümüzde ulaşım araçlarının gelişmesi hasebiyle istenilen yere hızlıca vasıl olunabilmektedir. Hatta bazen İstanbul’da bir yerden bir yere ulaşmak; şehir dışındaki bir yere ulaşmaktan daha zordur. Teknolojik gelişmeler münasebetiyle Antrepoların 7/24 izlenebildiği; Antrepolarda Bakanlıkça belirlenen kriterlere haiz personellerin istihdam edildiği, e-belge ve e-iletişimin Gümrüklerimiz başta olmak üzere hayatımızın her alanına sirayet etmesi, YGM’lerin Gümrük Bölgesi sathına homojen olarak dağılmamış olmaları nedeniyle çalışma barışının bozulacağı, Mesleğin gerektirdiği genel şartları sağlayanların, serbest olarak mesleklerini istedikleri yerde icra edebilmeleri Anayasal bir hak olup, çalışma yerinin sınırlandırılmaması gerektiği, Gümrük Mevzuatında mukimliğin ikamet ile değil; Türkiye Gümrük Bölgesinde Yerleşik olup, olmamakla değerlendirilmekteyken; Gümrük Birliği ve Yetkilendirilmiş Yükümlü perspektifinde çalışma yeri mevzuunda ülke sınırlarının dahi kaldırılmış olması gibi hususlar birlikte değerlendirildiğinde YGM’lerin çalışma yerlerini, ikamet adreslerine hapsetmenin her şeyden önce serbest ticaretin ruhuna ve ülkemizin gelişmişlik seviyesine aykırı olduğu düşünülmektedir. Diğer yönden, mesafe hususunda bir zafiyet varsa elbette giderilmelidir. Ancak bildiğimiz kadarıyla bu yönde deneklerimize intikal etmiş veya teftiş raporlarına yansımız herhangi bir sorun, şikayet ya da tenkit bulunmamaktadır. Ayrıca bir bölge müdürlüğünün iştigal sahasındaki iş akti bitip, başka bir bölge müdürlüğünün iştigal sahasında sözleşme tanzim edilmesi gereken durumlarda, Gümrük Müşavirlik belgesinin ilgili ilin plakasına göre değiştirilmesinin beraberinde getireceği sorunları da göz ardı etmemek gerekir.

 

IV. SONUÇ 

Son cümle olarak, aşağıdaki soruları gelin hep birlikte kendimize soralım,

Antrepolar, 7/24 ve geriye doğru bir yıl kayıt tutabilen, oturduğumuz yerden BBG evi gibi canlı izleyebildiğimiz, Kleopatra’nın sivilcelerini görecek çözünürlükte ve “Zeki Müren’in” dahi bizi görebildiği teknolojik alt yapıya haiz kamera sistemleriyle mücehhez değil midir?

Türkiye’nin en uzak bölgesine dahi maksimum 2 saatte ulaşılabilecek nitelikte ve düzenli sefer yapan tarifeli hava ulaşımımız bulunmuyor mu?

Gümrük Prosedürlerinin azaltılması açısından e-belge ve e-iletişim mesleğimizin her alanına sirayet etmiyor mu? 

Sayın Başbakanımızın tabiriyle mesafeleri birleştirirken, yolları bölen ulaşım sistemine sahip değil miyiz?

Antrepoda 7/24 YGM olmasa bile; onun adına ve müteselsil sorumlu sıfatıyla nitelikleri ve yetkileri Bakanlıkça belirlenen YGM personeli istihdam edilmiyor mu? 

Soruların her birerine olumlu yanıt verildiğine göre YGM leri bölgelerine hapsetmenin ve ayrı bir hukuk gediği açmanın gereği var mıdır? Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan bir YGM Türkiye Gümrük Bölgesinin her bir tarafında hukuk kuralları çerçevesinde ve serbest ticaretin ruhuna uygun olarak iş ve işlem tesis edebilmesinin ülkemizin geldiği gelişmişlik düzeyi açısından da önemli olduğu düşünülmektedir. AB sürecinde bir ülke Gümrük müşavirinin, başka bir ülkenin gümrüklerinde iş ve işlem yapabileceği dolayısıyla ülke sınırlarının kaldırıldığı global bir pazarda; YGM’leri ikametgah adreslerine mahkum etmenin doğru olmadığı değerlendirilmektedir.  

“Zaman nehir gibidir; geriye doğru akmaz” derler. Özgürlüklerin geriye alınması yerine yeni özgürlük alanlarının alınması yerine var olan özgürlüklerin Bölge münasebetiyle derneklerimize veya bakanlık denetlemelerine yansımış her hangi sorun, tenkit ve eleştiri de olmadığı göz önüne alındığında çalışma ve iş seçme özgürlüğünü kısıtlamanın; faydasından çok zararının olacağı mütalaa edilmektedir.

 

Haki DEMİRTAŞ

Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri